UNIVERZITET U TUZLI
PRESS SLUŽBA
Tuzla, 17.07.2009. godine

Reakcija akademske zajednice Univerziteta u Tuzli na vizni režim u BiH

Rektor Univerziteta u Tuzli, dr.sc. Džemo Tufekčić, redovni profesor i dekan Pravnog fakulteta dr. sc. Hajro Kofrc, docent su održali press konferenciju i iznijeli stavove akademske zajednice Univerziteta u Tuzli oko izostavljanja Bosne i Hercegovine iz preporuke Evropske komisije za bezvini režim tj. izostavljanje Bosne i Hercegovine iz zemalja članica „Šengenskog sporazuma“.

Riječju razočarenje može se okarakterisati reakcija akademske zajednice Univerziteta u Tuzli na odluku Evropske komisije o izostavljanju Bosne i Hercegovine iz svoje preporuke za viznu liberalizaciju zemalja zapadnog Balkana, odnosno za bezvizni režim u većini zemalja „Šengenskog sporazuma“ (osim V. Britanije, Irske, Švajcarske, Norveške i Islanda) od početka 2010. godine. Takva preporuka je data za Srbiju, Crnu Goru i Makedoniju, a izostavljanje Bosne i Hercegovine je argumentovano njenim zaostajanjem u reformama (jačanje: kontrole granica, institucionalnog okvira za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, vanjskih odnosa i temeljnih prava), kao i nepostojanjem tehničkih uslova (kašnjenje kod izdavanja biometrijskih pasoša). Radi se, prema Visokom predstavniku, Valentinu Inzku, o neispunjenju 20 – 25 uslova/otvorenih pitanja.
U najkraćem, razlozi za navedenu reakciju se sastoje u slijedećem:

a) Akademska zajednica posebno trpi zbog izostanka liberalizacije viznog režima – time se u ogromnoj mjeri onemogućava provođenje jednog od najvažnijih uslova iz Bolonjskog procesa koji se sastoji u mobilnosti nastavnog osoblja i studenata. Zbog toga će reforme u oblasti visokog obrazovanja biti znatno otežane, odnosno usporene.

b) Na navedeni način, takva preporuka za Srbiju predstavlja svojevrsnu „čestitku“, (može se shvatiti) za neispunjenje obaveze u pogledu hapšenja ratnih zločinaca, prije svega Ratka Mladića.

c) Time se nagrađuje Srbija, a istovremeno kažnjava Bosna i Hercegovina, zato što Srbija i dalje ima ogroman uticaj na bosansko – hercegovačke Srbe, odnosno njihovo djelovanje u zakonodavnoj i izvršnoj vlasti na državnom i drugim nivoima, njihovo retrogradno djelovanje u reformskim procesima u Bosni i Hercegovini. Takav izraziti (i vrlo često neskriveni) paternalizam je, pored ostaloga, presudno uticao na kašnjenje u ispunjenju datih uslova za viznu liberalizaciju građana naše zemlje.

d) Drugi razlozi koji imaju znatnog impakta na takvu reakciju i razočarenje naše akademske zajednice.

Smatramo da su predstavnici međunarodne zajednice trebali, a to trebaju obavezno činiti ubuduće, otvoreno i konkretno/poimenično iznositi činjenice o javnim dužnosnicima/organima vlasti koji ometaju/usporavaju/blokiraju određene reformske projekte, odnosno doprinose neispunjavanju uslova za bezvizni režim svih građana Bosne i Hercegovine. Takođe, prema takvima treba preduzimati odgovarajuće sankcije, ali se ne treba libiti ni nametanja određenih zakonskih i drugih akata, koji su u datoj funkciji. Eklatantan, ali i nesankcionisan, primjer jeste nedavna blokada na etničkom/entitetskom principu kod donošenja akta Parlamentarne skupštine koji se trebao odnositi na genocid u Srebrenici iz jula 1995. godine, pa se desio apsurd da su neke susjedne zemlje (Crna Gora, koja je učestvovala u agresiji 1992. – 1995.) donijele takav akt, ali sama Bosna i Hercegovina nije.

Mora se priznati da jedan dio građana Bosne i Hercegovine (Bošnjaci), posebno trpi navedene posljedice – za razliku od Srba i Hrvata, koji imaju mogućnost (koju su mnogi već iskoristili) da navedena ograničenja prevaziđu dobijanjem pasoša Republike Srbije, odnosno Republike Hrvatske.

Konačno, navedeni pristup je potpuno suprotan verbalnim izjavama da je interes Evropske Unije da se Bosna i Hercegovina što je moguće skorije inkorporira u ovu regionalnu ekonomsku i političku asocijaciju, kako bi se što prije prevazišle etničke i druge podjele i omogućio njen politički i ekonomski oporavak – prosperitet. Nagrađivanje Srbije, s jedne, i „kažnjavanje“ Bosne i Hercegovine, s druge strane, nedvojbeno je, imaće sasvim drugačiji efekat.